" ΣΤΗ ΣΙΓΗ ΤΟΥ ΝΟΥ "

«Αν ένα πουλί μπορούσε να πει με ακρίβεια τι τραγουδάει, γιατί τραγουδάει, και τι είναι αυτό που το κάνει να τραγουδάει, δεν θα τραγούδαγε».  Πωλ Βαλερύ

ΣΤΗ ΣΙΓΗ ΤΟΥ ΝΟΥ

του Ιορδάνη Πουλκούρα , στο "Εν Ιορδάνη" από το Περιοδικό ΑΒΑΤΟΝ

Maria Nguyen, Διαλογισμός.

 
Πολλές φορές όσοι ξεκινούν κάποια πορεία αναζήτησης ακούνε λέξεις ή φράσεις που αντί να τους καθοδηγούν ή να τους δίνουν ένα κλειδί τους μπερδεύουν ή αν είναι σκεπτόμενοι τους προβληματίζουν.

Οι λέξεις αυτές έχουν διασχίσει τους αιώνες μέσα από την παράδοση, την όποια αυθεντική παράδοση, που σοφά ποιώντας δεν παρέχει manual και οδηγίες χρήσης, εργαλεία πάνω στα οποία έχουμε μάθει να στηριζόμαστε σχεδόν αποκλειστικά στον σύγχρονο κόσμο μας.

Έτσι για παράδειγμα ακούνε τη λέξη συντονισμός. Απαραίτητη κατάσταση αλλά συντονισμός τίνος με ποιόν ή με τι; Του ατόμου με τον εαυτό του, με την ομάδα, με κάτι πέρα από την αντίληψη και το προφανές; Εκεί παρεμβαίνει πολλές φορές και κάποιος παλαιότερος που δίνει τις δικές του ερμηνείες, πολλές φορές μέσα από το δικό του πρίσμα αντίληψης, απόψεις προσωπικές, που αν θεωρηθούν θέσφατο αποπροσανατολίζουν.

Για να υπάρξει συντονισμός απαραίτητη προϋπόθεση είναι η ηρεμία , μια κατάσταση απομόνωσης από κάθε είδους εξωτερική παρεμβολή, έτσι ώστε να υπάρξει ο “ασφαλής τόπος” όπως τον ονομάζει η Δυτική Παράδοση. Ο δρόμος για να επιτευχθεί αυτή η κατάσταση ονομάζεται πολλές φορές βαθιά χαλάρωση ή διαλογισμός.

Και να υπενθυμίσω φίλε μου αναγνώστη ότι κάθε λέξη που χρησιμοποιώ μπορείς να την εκλάβεις απλά έτσι όπως την αντιλαμβάνεσαι χωρίς απαραίτητα να χρειαστεί να ανατρέξεις σε έννοιες και τρόπους από την όποια παράδοση με την οποία αυτή η λέξη έχει ταυτιστεί.

Τι είναι όμως διαλογισμός; Πολλοί το ορίζουν ως μία μορφή πνευματικής συγκέντρωσης που μπορεί να επιτευχθεί με βαθιά χαλάρωση, με την απομάκρυνση κάθε σκέψης και κάθε εξωτερικού ερεθίσματος από τη συνειδητότητα του υποκειμένου. Άλλοι πάλι εξηγούν ότι με τον διαλογισμό επιστρέφουμε στο κέντρο της ύπαρξης μακριά από την περιφέρεια της καθημερινότητας, τον εξωτερικό κόσμο όπου περιπλανώμενοι σπαταλάμε τις σκέψεις, την ενέργεια και το χρόνο μας δίχως ουσιαστική επίγνωση και δίχως συνειδητό σκοπό.

Ο διαλογισμός, η άσκηση ή η διαδικασία του διαλογισμού δεν είναι επιβολή.

Δεν είναι μια ακόμα υποχρέωση συγκέντρωσης της δύναμης και της προσοχής μας στο βουητό, τις δράσεις και τις εικόνες που μας βομβαρδίζουν προσπαθώντας να ξεχωρίσουμε και να εστιαστούμε σε κάποιες από αυτές. Αντίθετα, είναι η πλήρης απομάκρυνση απ όλα αυτά. Ο διαλογισμός επιτυγχάνει – αν σε αυτό το επίπεδο μπορεί να μιλήσει ή έχει νόημα να μιλήσει κάποιος για “επιτυχία”- επιτυγχάνει λοιπόν όταν χωρίς προσπάθεια, χωρίς επιβαλλόμενη κατεύθυνση και σκοπό, χαλαρωμένος στη σιγή του νου, βρεθείς ενώπιον της ύπαρξης σου.

Και αν κάπως έτσι περιγράφουν οι αρχαίες παραδόσεις την πορεία της αναζήτησης, ποια είναι η γνώμη της σύγχρονης επιστήμης που με μεζούρα και ζυγαριά ελέγχει και κατηγοριοποιεί ότι μπορεί να δει και να μετρήσει;

Στον εγκέφαλό μας έχουμε ένα ιδιαίτερο σημείο που ονομάζεται προμετωπιαίος φλοιός. Σε αυτή τη δομή εδράζονται διεργασίες που επιτρέπουν την αποτελεσματική λειτουργία της μνήμης, της αντίληψης και έκφρασης των συναισθημάτων, της ψυχικής κατάστασης και τελικά της λήψης αποφάσεων. Εκεί συλλέγονται οι αντιλήψεις της κάθε στιγμής μας και συσχετίζονται με τις ήδη υπάρχουσες αναμνήσεις και τις εμπειρίες του παρελθόντος, που βρίσκονται καταχωρημένες σε κάποιο σκληρό δίσκο της ύπαρξης. Η συσχέτιση αυτή πιστευόταν μέχρι πρόσφατα ότι είναι ντετερμινιστική. Δηλαδή κάθε συσχέτιση, κάθε πρόβλημα αναλύονταν λογικά βήμα-βήμα προχωρώντας προς της επίλυση του.

Το μέσο δια του οποίου διακινείται η πληροφορία είναι οι νευρώνες. Οι νευρώνες είναι τα δομικά μέρη και οι λειτουργικές μονάδες του νευρικού συστήματος που λαμβάνουν και μεταδίδουν πληροφορίες. Λειτουργούν με ηλεκτρικές συχνότητες -δονήσεις του ηλεκτρικού τους πεδίου- που σχετικά εύκολα πλέον μπορούν να μετρηθούν. Αυτό σημαίνει πως όταν ένας νευρώνας λειτουργεί σε υψηλότερη συχνότητα από τους γύρω του νευρώνες, κάνει μια διαφορετική δουλειά από αυτούς επεξεργαζόμενος το δικό του μέρος της ροής των εισερχόμενων πληροφοριών.

Αντίθετα όταν οι νευρώνες λειτουργούν σε χαμηλή συχνότητα τότε συντονίζονται μεταξύ τους και υπάρχει μείωση των συνειδητών νοητικών διαδικασιών αφού επεξεργάζονται μικρότερη ποσότητα πληροφοριών.

Λογικά λοιπόν, συμπέραναν οι ειδικοί πως όταν ένα υποκείμενο (κάποιο άτομο που μετέχει σε πείραμα) είναι δημιουργικά πιο ενεργό τότε θα ήταν πιο ενεργοί και οι νευρώνες και τα νευρωνικά κυκλώματα που αυτοί ορίζουν στον προμετωπιαίο λοβό, και επομένως θα έπρεπε καταγράφεται πιο υψηλή ηλεκτρική συχνότητα λόγω μεγαλύτερης ανάλυσης και σύνθεσης δεδομένων.

Όταν όμως μετρήθηκαν οι συχνότητες με έκπληξη διαπίστωσαν ότι το αποτέλεσμα ήταν ακριβώς το αντίθετο! Κατά τη διάρκεια της πνευματικής δημιουργίας και της έμπνευσης υπήρχε χαμηλότερη συχνότητα από το κανονικό. Και πως θα μπορούσε να εξηγηθεί αυτή η διαπίστωση;

Για να είναι ο εαυτός πιο δημιουργικός, για να εμπνευστεί και να δημιουργήσει, πρέπει να μειώσει τις παρεμβολές από τα αισθητηριακά ερεθίσματα του περιβάλλοντος. Τις άσχετες σκέψεις, τις μνήμες, τα συναισθήματα κλπ.

Λειτουργώντας οι νευρώνες σε χαμηλότερη συχνότητα συντονίζονται μεταξύ τους και υπάρχει μείωση των συνειδητών νοητικών διαδικασιών, μειώνονται δηλαδή οι παρεμβολές από τον εξωτερικό κόσμο. Τότε ακριβώς γίνεται επιτρεπτή η ανάδυση και η καλύτερη ανίχνευση μοτίβων σκέψης που θα μπορέσουν να αποτελέσουν τη δημιουργική απάντηση στο οποιοδήποτε ερώτημα.

Δηλαδή ακριβώς όπως στον διαλογισμό το ζητούμενο είναι να απομακρυνθεί κάθε εξωτερικό ερέθισμα, παρόμοια και ο εγκέφαλός μας για να μπορέσει να δημιουργήσει αποκόβει κάθε παρεμβολή μειώνοντας τις συνειδητές νοητικές διαδικασίες.

Και τότε – και αυτό δεν ισχύει μόνο για το άτομο αλλά και για μια ομάδα- συντονιζόμενοι μεταξύ τους οι νευρώνες , στην ηρεμία, τη σιγή, τη χαμηλότερη συχνότητα, επιτρέπουν τη δημιουργία. Ανασύρουν μνήμες και αρχέτυπα από τον άγνωστο τόπο όπου βρίσκονται αποθηκευμένες και επιτρέπουν στο ανείπωτο να εκδηλωθεί.

Με κλειδί τη φαντασία και όχημα τη σιγή και τον συντονισμό η δημιουργία είναι εφικτή. Ο κάθε ένας από εμάς είναι δημιουργός και ποιητής. Τι είναι ποίηση; “Η αιτία που φθείρει το κάθε τι από το μη είναι στο είναι” έλεγε ο Πλάτωνας. Η αιτία που “φθείρει” το άρρητο και οδηγεί πτυχές του από τον κόσμο των αρχετύπων, από το μη είναι στον εκδηλωμένο κόσμο της καθημερινότητας μας δίνοντας τους υπόσταση και ύπαρξη.

Έτσι ο καθένας μας είναι εν δυνάμει ποιητής και δημιουργός. Ο καθένας μας έχει τη δυνατότητα να βιώσει την έκρηξη δημιουργίας που γεννά η σιγή. Ο καθένας μας έχει τη δυνατότητα να είναι φορέας δημιουργίας, να είναι ποιητής.

Μη με ρωτάς φίλε αναγνώστη ποια δημιουργία και ποια ποίηση. Δεν νομίζω να γνωρίζω , δεν θυμάμαι να υπάρχουν λέξεις για να σου απαντήσω. Μπορώ να υπαινιχθώ πως προσπαθώ, θυμίζοντας σου μια φράση του Πωλ Βαλερύ:

«Αν ένα πουλί μπορούσε να πει με ακρίβεια τι τραγουδάει, γιατί τραγουδάει, και τι είναι αυτό που το κάνει να τραγουδάει, δεν θα τραγούδαγε».

Εγκάρδιες ευχές για Καλό Χειμώνα

Who is Who 

Ο Ιορδάνης Πουλκούρας είναι σύμβουλος έκδοσης του ΑΒΑΤΟΝ. Από τις εκδόσεις Αρχέτυπο κυκλοφορούν τα βιβλία του Ιεροδόμ: Από τον Μεσαιωνικό Τεκτονικό Μύθο στον Αρχαίο και Αποδεδεγμένο Σκωτικό Τύπο και Bleeding Angels: Η Απόκρυφη Παράδοση της Ευρώπης.

το διαβάσαμε στην προσωπική σελίδα του Ιορδάνη Πουλκούρα